Ingrediënten
Bakmateriaal:
- ovenbakplaat met bakpapier
Deeg:
- 500 g tarwebloem voor brood
- 11 g instantgist (Oetker)
- 275 ml lauwe melk
- 100 g suiker
- 50 g zachte boter
- geraspte schil van 1 geboende EKO-citroen
- 2 theelepels zout (4 g)
Bovenop:
- 1 losgeklopt ei
Volgens de lexicografen van het WNT hebben Nederlandse kolonisten het Duitse woord woord Düvkater meegebracht uit Holstein, waar ze in de twaalfde eeuw land ontgonnen. Het zou een naam voor de duivel zijn geweest, die ook wel als kater werd voorgesteld. In de barre tijden van lang geleden probeerde men in deze streken kwade geesten uit te bannen met vreselijke offers om bijvoorbeeld een vruchtbare oogst te krijgen. Toen men daarvoor iets te beschaafd werd, verving men die door afbeeldingen in brood. Dat is althans de verklaring die deeggeleerde E. J. Nannings ervan gaf in Broodvormen en hunne gebruiken (1931), een nogal hevig met de Germaanse oudheid dwepend geschrift. Dat je die kater niet terug ziet in de vorm – en al helemaal niet op bijvoorbeeld De Sinterklaasavond van Jan Haviksz. Steen, waar het een brood in ruitvorm is, of in het platte model op het schilderij Bakker Oostwaard – zou liggen aan het feit dat het brood later in de vorm van een scheenbeen werd geofferd. Daar heeft het wel iets van. Laat u vooral niet door dit gruwelijke verhaal ontmoedigen. De Zaanse duivekater, oorspronkelijk een Nieuwjaarsbrood (en dus ook Paasbrood) dat tegenwoordig het hele jaar door wordt gemaakt, is de (weinige) moeite waard en en heeft genoeg aan, bijvoorbeeld, een likje roomboter, een plakje gerookte zalm, plakjes hardgekookt ei en dille bij een droge mousserende witte wijn, maar is even goed met honing bij het ontbijt als blank begin voor een zoet jaar.
- Van de bloem 200 g mengen met de gist. Met de melk een glad beslag klutsen. Toegedekt een kwartier laten rijzen.
- Van dit ‘zetsel’ met de rest van de bloem, de suiker, de boter, de citroenschil en het zout een stevig deeg kneden (10 minuten kneedmachine).
- Een bol maken, 3 kwartier rijzen onder een vochtige doek.
- De bol platslaan; tot een puntmodel van 45 cm vormen. Diagonaal op de bakplaat leggen, 3 kwartier onder droge doek laten rijzen bij kamertemperatuur.
- Oven voorverwarmen op 200˚C.
- De uiteinden eenmaal inknippen. De punten naar binnen omkrullen. Het deeg voorbij de krullen licht samenknijpen. Alles met losgeklopt ei bestrijken. Met een scherp mesje figuren trekken.
- Meteen bakken: circa een half uur op de 2e richel van onderen. Een roosterpen moet er droog uitkomen.
